SRETAN ZUBANDAN (FK Željezničar - FK Radnik Bijeljina)
FK ZELJEZNICAR – FK RADNIK BIJELJINA 2 – 1: De wedstrijd is bijna ten einde en de stand is nog steeds gelijk. Beide teams hebben deze wedstrijd niet kunnen scoren. Dan naderen we het einde van de wedstrijd. Met veel snelheid komt de keeper zijn zestienmetergebied uitgesneld. Hadis Zubanović krijgt de bal precies mee voor zijn voeten. De aanvaller omspeelt de keeper. Met zijn linkerbeen schuift Zubanović de bal langs de paal in het net. We schrijven de 89ste minuut in de stadsderby tussen FK Sarajevo en FK Željezničar. Het blauwe gedeelte in het Olympisch Stadion van Sarajevo gaat uit zijn dak. Dit doelpunt werd gemaakt op 5 juni van het jaar 1998. Het doelpunt betekende niet alleen een overwinning op de rivaal FK Sarajevo, maar ook het kampioenschap. De winnaar van deze play-off finale mocht zich kronen tot kampioen van Bosnië en Herzegovina. Op deze datum wint FK Željezničar haar eerste kampioenschap sinds de onafhankelijkheid van Bosnië en Herzegovina. Het is een doelpunt en overwinning met enorm veel betekenis. Nog steeds vieren de fans van FK Željezničar op 5 juni de dag van de overwinning op de rivaal en het kampioenschap. 5 juni is omgedoopt tot Zubandag. Sretan Zubandan, gelukkige Zubandag, zeggen de Bosniers met een blauw hart tegen elkaar. Hadis Zubanović is nog steeds een levende legende. Weinig spelers hebben de eer dat een dag naar hun is vernoemd. Zelfs Messi en Ronald hebben geen dag naar zich vernoemd. Ook vandaag hopen we op een dergelijk historisch scenario. We zijn op bezoek bij de laatste wedstrijd van FK Željezničar van dit seizoen.
De stad Sarajevo blijft me elke keer weer fascineren. De mensen, de historie, de cultuur en het eten. Eén van de voetbalclubs in de stad heeft ook een plek in mijn voetbalhart gekregen. Al enkele jaren volg ik de uitslagen van mijn favoriete Balkanclub op de voet. Toen ik doorkreeg dat FK Željezničar wel eens kampioen van Bosnië en Herzegovina kon worden, besloot ik om vliegtickets voor de laatste speelronde te boeken. Het was een lastige keuze welk weekend het ging worden. FK Zeljezničar speelde zijn voorlaatste wedstrijd, een mogelijk kampioensduel, uit tegen rivaal FK Sarajevo. De keuze viel toch op de laatste speelronde omdat dan de eventuele uitreiking van de schaal en alle festiviteiten plaatsvinden. FK Željezničar speelt zijn laatste wedstrijd thuis op Grbavica tegen FK Radnik Bijeljina. Op de zaterdag voor de wedstrijd brengen we een bezoek aan de shooting range. We schieten onze frustraties van ons af. Aan veiligheidseisen doen ze op de Balkan niet echt moeilijk. Ook zonder ervaring kan je meteen aan de gang. Voor een kleine vijventwintig euro schieten we een aantal uur met een Glock en een AKA. Als de kogels op zijn rijden we naar Belgrado. Voor het volledige verslag van dit avontuur verwijs ik u graag door naar het verslag van reisgenoot. (Klik hier)
Na het boeken van het vliegticket won FK Zeljezničar meteen met 2 – 1 van titelconcurrent Zrinjski Mostar. Helaas vergat FK Zeljezničar de voorsprong van vier punten te behouden en speelden de Plavi, de blauwen, een week later gelijk tegen FK Krupa na Vrbasu. De voorlaatste wedstrijd van het seizoen werd tot overmaat van ramp ook nog eens verloren van de stadsgenoot en rivaal FK Sarajevo. Het is maar goed dat we niet aanwezig waren bij deze derby. Vorig seizoen bezocht ik het beladen duel wel (klik hier), maar dit seizoen is alles anders. De Manijaci mochten maar 1.700 supporters meenemen in plaats van de 7.000 die vorig jaar de zuidkant bevolkten. Ook boycotte de fans van FK Sarajevo het eerste kwartier van de wedstrijd. Het Olympisch Stadion oogde vrij leeg. De nederlaag heeft hele zware gevolgen. Zrinjski Mostar heeft nu een punt meer dan de Spoorwegwerkers. Het mag een wonder worden genoemd als FK Željezničar alsnog kampioen gaat worden. Het vertrouwen is alleen ver te zoeken en niemand gelooft nog in een kampioenschap. FK Željezničar staat nu één punt achter Zrinjski Mostar en beide teams trappen op hetzelfde moment af voor de laatste wedstrijd van het seizoen. De Manijaci, de fans van de FK Željezničar, hebben zich al neergelegd bij een tweede plek. Een puntverlies van Zrinjski Mostar is heel onwaarschijnlijk in een competitie waar nog wel eens een wedstrijd verkocht wordt.
Ik krijg al vroeg op de dag een bericht van Nihad dat hij klaar zit in zijn stamkroeg Varadero. Het café is over het algemeen alleen bevolkt met supporters van FK Željezničar. We mengen ons tussen de Manijaci voor een indrink sessie voor de wedstrijd. Voordat we naar het café liepen hebben we nog even Ćevapi, de Bosnische specialiteit, naar binnen gewerkt. Het is verplichte kost bij een bezoek aan Sarajevo. Al is het eigenlijk geen ontbijt, een stevige bodem is vandaag wel nodig. Op het terras wordt ik hartelijk ontvangen door Nihad en zijn vrouw en krijg ik een blauw shirt cadeau. Samen met zijn vrouw en zoontje woont Nihad in de wijk bij het stadion. Dat het tussen de supportersgroepen van de Horde Zla, de fanatieke aanhang van FK Sarajevo, en de Maniacs niet klikt was mij duidelijk. Nu zien we het bewijs voor onze eigen ogen. Een man met een tattoo van de rivaal uit het noorden van de stad komt zijn vriendin ophalen, die op het terras naast Varadero een drankje had genuttigd. Een fles bier wordt naar zijn auto gegooid en een man met een blauwe sjaal trapt en spuugt naar de auto. Zijn vrienden moeten hem tegenhouden zodat het echtpaar in de auto kan stappen om weg te rijden. Enige tijd later komt diezelfde man weer terug. Nu heeft hij een groep politieagenten, gekleed in veiligheidsharnassen en helmen, meegenomen. De eigenaar van de bar moet een getuigenis afleggen. Het loopt allemaal met een sisser af. Eerder dit seizoen werd bij dit café al eens een spandoek gestolen. Een half uur voor de aftrap lopen we door de wijk Grbavica naar het gelijknamige stadion. Grbavica lag tijdens de burgeroorlog in de vuurlinie en hier zijn de littekens van de oorlog het meest zichtbaar. Kogelgaten zitten nog in bijna alle flatgebouwen in deze wijk. Zelf in de lichtmasten van het stadion zitten nog gaten uit de oorlog. Bij het stadion staan onze andere vrienden al te wachten. Van Zeze ontvangen we een blauwe sjaal. Gastvrijheid kent hier geen grenzen. Nihad staat me niet toe om mijn ticket en de rekening bij de bar te betalen. Al hebben ze niet veel te besteden, ze willen het hun gasten naar hun zin maken.
In 1998, bij het eerste kampioenschap van FK Zeljezničar na de onafhankelijkheid, speelde FK Radnik Bijeljina niet eens mee in de Bosnische competitie. Tegenstander FK Radnik Bijeljina is de huidige bekerwinnaar van de Republika Srpska Cup. Omdat het land Bosnië Herzegovina nog steeds kampt met een tweedeling tussen Kroaten en Serven spelen de clubs met een Servische achtergrond voor een alternatieve beker. Tot 2002 boycotten veel clubs zelfs de Bosnische voetbalbond en om die reden had het land twee verschillende nationale competities. De Bosnische competitie liep naast de Servische competitie, niet te verwarren met de competitie in het land Servië zelf. De Servische competitie in Bosnië werd overigens niet door de UEFA erkend. Na 2002 werd de hoogste competitie samengevoegd. In de lagere divisies is de splitsing nog steeds aanwezig. De bekercompetitie bleef wel bestaan in zijn vorm en daar mogen louter Servische clubs aan deelnemen. FK Željezničar nam nooit deel aan deze competitie omdat het altijd onder de Bosnische vlag uitkwam. Vorig seizoen wist FK Radnik Bijeljina in de Servische finale met 3 – 2 te winnen van FK Sloboda Novi Grad, uiteraard ook een Servische club.
We betreden Dolina Ćupova, de bijnaam van Grbavica. Vallei van de prijzen is de vertaling. Zesmaal winnen de Plavi de Bosnische Premier League. Hiermee zijn ze recordhouder. Een prijs winnen is vandaag een wonder. Een aantal weken geleden is de tribune aan de oostkant van het stadion geopend. Sinds een aantal maanden voldoet Grbavica aan de eisen van de UEFA voor het spelen van Europese wedstrijden. Een vierduizend man is vandaag aanwezig. Dit is een schril contrast met de nieuwe capaciteit van 16.000. Mocht FK Zeljezničar onverhoopt toch de titel winnen vandaag, dan worden de hekken van het stadion gesloten en mogen alleen de huidige bezoekers, uit angst voor ongeregeldheden, genieten van het feestje. Zover gaat het niet komen.
Aan het begin van de tweede helft roept Zeze ons naar beneden. We moeten helpen om de tifoactie in goede banen te leiden. Met een aansteker in de hand moeten we op het juiste moment de blauwe rookpotten aansteken. Zo vermaken we ons prima op de tribune. Een warme zon schijnt op ons gezicht en ik geniet. We zingen en springen, maar overal is uit op te maken dat het nergens meer om gaat. Het echte vuur is verdwenen.
Het scenario is wel bijna identiek aan die van 1998. In de laatste minuut van de wedstrijd schiet Goran Zakarić de tweede treffer namens FK Zeljezničar binnen. Voor rust was FK Radnik Bijeljina al op een voorsprong gekomen via een counter. Na rust stellen de Spoorwegwerkers orde op zaken door twee keer te scoren. Het laatste doelpunt valt in de laatste minuut en hiermee trekt Zeljo de wedstrijd met 2 – 1 naar zich toe. Goran Zakarić krijgt geen heldenstatus. Ook vieren we de komende jaren geen Zakardan, een feestdag verwijzend naar Zakarić. Zrinjski Mostar heeft, zoals verwacht, een gemakkelijke overwinning behaald tegen FK Sloboda Tuzla. Geen kampioenschap voor Zeljo. Geen uitreiking van de schaal vandaag in Sarajevo. De spelers moeten na afloop van de wedstrijd hun shirt uitdoen voor de Holy South, waar de fanatieke supporters staan. De spelers zijn hun shirt niet waard. Dat is de strekking van het gezang en de actie. Verslagen druipen de spelers af.
Wij druipen af naar een barretje in de buurt van het stadion. Eén van onze Bosnische vrienden eet en drinkt de hele dag niets vanwege de ramadan. Diep respect voor deze mensen. In het barretje wachten we tot de zon onder is zodat we ons naar een restaurant in het centrum van de oude stad kunnen begeven. Vanuit het gele fort in het centrum wordt een kanon afgeschoten. Het is het teken dat iedereen weer mag eten. De avond sluiten we af met een waterpijp en een typische Bosnische koffie en we proosten op FK Zeljezničar. Over drie weken mogen ze alweer aan de bak in de eerste voorronde van Europa League.
28-05-2017
FK Zeljezničar - FK Radnik Bijeljina 2 - 1
Stadion: Grbavica
Toeschouwers: 4.000
15' 0 - 1 Damir Peco
57' 1 - 1 Ivan Lendrić
90' 2 - 1 Goran Zakarić